Opodatkowanie darowizn pieniężnych pomiędzy rodziną
Darowizna – tj. nieodpłatne przekazanie określonego składnika majątku – pomiędzy rodziną jest powszechna, np. rodzice przekazują dzieciom nieruchomość, samochód, czy też pieniądze. Warto przy tym wiedzieć, że jakkolwiek odbywa się to między najbliższymi osobami, to przepisy prawa w niektórych przypadkach - a raczej w większości – wymagają zgłoszenia tego faktu. Szczególną uwagę należy zwrócić na darowiznę pieniędzy.
Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, od podatku zwolnione jest nabycie przez małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodziców, dziadków), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę m.in. pieniędzy. W zależności jednak od kwoty darowizny, różne są obowiązki. I tak, jeżeli obdarowany otrzyma pieniądze w kwocie nieprzekraczającej łącznie 9.637,- zł w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych – nie musi zgłaszać tego faktu. Natomiast jeżeli darowizna na powyższych zasadach przekracza tę kwotę, konieczne jest dokonanie odpowiedniego zgłoszenia i udokumentowanie takiej darowizny dowodem w postaci przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Powyższe zasady wydają się względnie proste. Problem pojawia się jednak w przypadku darowizn pieniędzy gotówką. Nierzadko bowiem dochodzi do sytuacji, w której darczyńca przekazuje obdarowanemu pieniądze w gotówce, a ten wpłaca je na swój rachunek bankowy. W takiej sytuacji, organy podatkowe stoją na stanowisku, że nie zostają spełnione warunki do zwolnienia z podatku, ponieważ pieniądze nie mogą być przekazane w gotówce, a potem wpłacone przez obdarowanego na swój rachunek. Innego zdania co do zasady są już sądy, które dopuszczają zwolnienie z podatku tak otrzymanej darowizny, ponieważ liczy się sam fakt obdarowania kogoś, a nie sposób tego dokonania – na względzie należy mieć wszak wymiar społeczny, chęć obdarowania kogoś z rodziny, a nie rygorystyczny formalizm prawny. Zdarzają się jednak przypadki, gdzie sądy popierają ww. stanowisko organów podatkowych i dopuszczają omawiane zwolnienie z podatku jedynie w przypadku dokonania przelewu lub przekazu pocztowego – tak jak przewidują przepisy prawa.
Choć sądy z reguły przyjmują korzystne dla obdarowanych stanowisko, to fakt, że zdarzają się odmienne orzeczenia, skłoniło Rzecznika Praw Obywatelskich do wystąpienia albo o zmianę przepisów w tym zakresie, albo o ujednolicenie ich wykładni – na korzyść podatników. W każdym razie, obecnie najbezpieczniejszą formą darowizny pieniędzy będzie ich przekazanie w formie bezgotówkowej.
AJ