Nowe uprawnienia kontrolne organów podatkowych związane z epidemią wirusa SARS-COV-2

Na mocy ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-COV-2, która weszła w życie w dniu 18 kwietnia 2020 r. do ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa został dodany art. 119zhb. Zgodnie z art. 119zhb § 1 Ordynacji podatkowej „Minister właściwy do spraw finansów publicznych może zlecać izbie rozliczeniowej dokonanie analizy skutków zachodzących zjawisk gospodarczych, w tym w szczególności ich wpływu na płynność finansową przedsiębiorców i innych podmiotów”.
Powyższa regulacja oznacza, iż organy podatkowe otrzymują w praktyce uprawnienia do analizy firmowych rachunków indywidulanych przedsiębiorców, co u wielu wzbudza liczne obawy.

Ministerstwo Finansów potwierdziło, że nowy przepis może być wykorzystywany do analizy skutków Covid-19 w firmach, ale tylko po to, aby na bieżąco oceniać stan gospodarki oraz przygotować rozwiązania ukierunkowane na poprawę sytuacji przedsiębiorców. Równocześnie zapewniając, iż dotychczas organy kontroli podatkowej nie korzystały z nowego uprawnienia.
Mając na uwadze stanowisko Ministerstwa Finansów wymaga przypomnienia, że fiskus posiada już od 2018 r. możliwości sprawdzania za pomocą STIR firmowych rachunków (art. 119zha Ordynacji podatkowej). STIR to system teleinformatyczny izby rozliczeniowej, który pozwala namierzać za pomocą określonego algorytmu transakcje mające na celu wyłudzenie podatku. Pobiera z banków dane finansowe przedsiębiorstw i przygotowuje analizy, na podstawie których określany jest poziom ryzyka wyłudzeń. Dzięki niemu są wyłapywane m. in. karuzele VAT.

Co więcej, jeżeli organ podatkowy będzie chciał sprawdzić, czy firma korzystająca ze wsparcia z tarczy antykryzysowej nie zaniżała sztucznie swoich przychodów, może to łatwo zrobić, np. poprzez weryfikację informacji z Jednolitego Pliku Kontrolnego oraz różnych baz danych, np. ksiąg wieczystych czy też KRS.

Powyższe oznacza, że nowo dodany przepis w swojej istocie stanowi jedynie powielenie dotychczasowych uprawnień kontrolnych organów podatkowych.

H.Sz.