Odszkodowania za lockdown?

Premier Mateusz Morawiecki wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niekonstytucyjności art. 417(1) § 1 k.c. w zakresie, w jakim nie wprowadza on wymogu stwierdzenia przez TK niezgodności rozporządzenia z konstytucją (umową międzynarodową lub ustawą), przed wystąpieniem o odszkodowanie na jego podstawie. Zaskarżony artykuł daje postawę do domagania się przez osoby fizyczne i prawne odszkodowania od Skarbu Państwa lub samorządu za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Stanowi on realizację art. 77 Konstytucji.

Zdaniem Premiera sąd odszkodowawczy nie powinien móc samodzielnie stwierdzić wadliwości aktu normatywnego lub niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądowego lub ostatecznej decyzji, ale musi oprzeć swe rozstrzygnięcie na uprzednim ustaleniu tego faktu w odpowiednich postępowaniach. W ocenie Premiera winno nim być rozstrzygnięcie Trybunału. Oznacza to, że osoba zainteresowana złożeniem pozwu o naprawienie szkody musiałaby najpierw szukać możliwości zaskarżenia rozporządzenia do TK.

Mając na uwadze powyższe wymaga podkreślenia, iż zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem Trybunału (por. postanowienie z dnia 23.09.2009 r., sygn. akt P 81/08 oraz wyrok z 11.05.1999 r., sygn. akt P 9/98) sąd może samodzielnie oceniać akt podustawowy poprzez odmowę jego zastosowania.

H.Sz.